Ярты гасырдан артык – илдә иң зурларның берсе!

Традицион сәхифә – Татарстанның җайга салынулы предприятиеләре, аларның барлыкка килү тарихы, үсеш тарихы һәм безнең көннәрдә алып барылган эшчәнлеге турында сөйләүне дәвам итәбез.  Шуларның берсе – Чаллы ҖЭҮ – бай тәҗрибә һәм кадрлар потенциалы булган, заманча технологияләр һәм нәтиҗәле идарә итү методлары белән баетылган эре предприятие.

Бүген ЧҖЭҮ – «Татэнерго» АҖ составындагы Чаллы шәһәренең энергетика предприятиесе, ул Россиянең иң эре ун җылылык станциясе арасына керә. Җылылык энергиясен, кайнар суны һәм парны кулланучылар – Яңа шәһәр, КАМАЗ заводлары (Кою, РИЗ, ЗРД), «Весенний» теплица комбинаты. Шәһәрнең төньяк-көнчыгыш өлешендә икенче җылылык чыганагы булмаганда, станция 400 мең кеше яшәгән торак массивны ялгызы гына җылыта.

2021 елда җылылык электр үзәге ярты гасырлык юбилеен билгеләп үтте. 50 еллык тарихи чорда коллектив тарафыннан формалашу һәм үсеш юлы узды, Чаллы халкын җылылык һәм электр энергиясе белән өзлексез тәэмин итү мәсьәләләре уңышлы хәл ителә.

Төп үсеш этаплары:

1969 ел – Кама автомобиль заводын һәм Чаллы шәһәрен электр һәм җылылык энергиясе белән тәэмин итү өчен СССР Министрлар Советы 1969 елның 7 октябрендәге 796 номерлы карары белән КАМАЗ ҖЭҮ төзү турында карар кабул итә. ҖЭҮ проектлаштыру «Теплоэлектропроект »институтының Львов бүлегенә йөкләнә. ҖЭҮ электр куәте 820 МВт итеп билгеләнә. Станция территориясе Автозавод промкомзоналары җирләрендә урнашкан. 

1970 елның 13 гыйнварында КамАЗ БЭҮ төзелеш буенча яңа төзелгән СМУ-42 ТЭС-1 эшли башлый.

1970 елның 2 июнендә төп корпусның беренче колоннасы күтәрелә.

1971 елның 5 ноябрендә ПТВМ-100, №1 ст. су җылыту казаны ягыла. Яңа шәһәрнең җылылык челтәренә су бирелә, бу анда беренче торак микрорайоннарны төзүгә керешергә мөмкинлек бирә. Ноябрь ахырында 2 нче һәм 3 нче ст. казаннары да эшли башлый.

1979 ел – ҖЭҮ беренче чиратын төзү эшләре тәмамлана, аның куәте проект зурлыгына җитә – 820 МВт электр энергиясе һәм 2822 Гкал/ сәгать җылылык. Әмма Чаллы шәһәренең һәм Кама автомобиль заводының җитештерү куәтләренең тиз үсүе сәбәпле, 1979 елның августында «Теплоэлектропроект» институтының Львов бүлегенә станцияне киңәйтү проектын эшләү йөкләмәсе бирелә.

1993 елда станцияне киңәйтү проекты тәмамлана. Чаллының ҖЭҮ электр куәте 1180 МВт җитә, җылылык куәте 4092 Гкал/сәг дәрәҗәсенә ирешә.

1994 елда «Татэнерго» ПЭО боерыгы белән КАМАЗ ҖЭҮ Чаллы ҖЭҮ итеп үзгәртелә.

1985 елда Чаллы ҖЭҮ музей ачыла. Аның экспозициясен Чаллы җылылык станциясенең җентекләп әзерләнгән макеты ачты.

Үткән юл һәм оператив хәл ителгән бурычлар гади булмады. Бөтен илдән дәүләт дәрәҗәсендәге төзелешкә килгән яңа дөнья төзүчеләренең ярдәме белән станциянең гаять зур комплексын булдыруга ирештеләр. Нәтиҗәсе буларак, бүген дә ул сәгать кебек төгәл һәм җайга салынып эшли ул.

Безнең көннәрдә:

Җитештерү күрсәткечләре:

 - Урнаштырылган егәрлек: 1180 МВт;

- Җылылык куәте: 4092 Гкал/сәг;

- Ягулык төре: табигый газ, мазут.

Хәзерге вакытта Чаллы ҖЭҮ инвестиция эшчәнлеге белән уңышлы шөгыльләнә. «Татэнерго» АҖнең 2019 елның 30 октябрендә ТР Тарифлар буенча дәүләт комитеты тарафыннан расланган 2020 – 2023 елларга инвестпрограммасы, ышанычлылык һәм энергетика нәтиҗәлелегенең планлы күрсәткечләрен күрсәтеп, уңышлы үтәлүен дәвам итә.